Theo Ðiều 17 Nghị định 46/2016/NÐ-CP về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt thì người điều khiển loại xe sản xuất, lắp ráp trái quy định tham gia giao thông sẽ bị phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1 triệu đồng. Ngoài việc bị xử phạt hành chính, người điều khiển còn bị tịch thu phương tiện và tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1 tháng đến 3 tháng. Tuy nhiên thực tế trên nhiều tuyến đường tại TP Bắc Giang và các địa phương trong tỉnh, hình ảnh những chiếc xe lôi, xe tự chế vẫn hoạt động tự do, bất chấp lệnh cấm đã ban hành, thậm chí trên xe còn chở đầy hàng rất nặng, chất cồng kềnh.

Chở hàng cồng kềnh, che khuất tầm nhìn khiến xe ba gác trở thành “điểm đen di động” trên đường

Anh Nguyễn Văn H – một người chạy xe ba gác tại phường Trần Nguyên Hãn cho biết: “Trước tôi cũng đi phụ hồ nhưng không được là bao, có người anh em họ nhận được mối hàng chở vật liệu xây dựng thường xuyên nên mình đầu tư một chiếc vừa kiếm thêm lúc thời vụ vừa tính làm ăn lâu dài luôn, ngày ít khách thì cũng có khi được 100.000 - 200.000 đồng, có ngày khách sộp cũng được hơn triệu, nhu cầu người dân còn nhiều nên công việc này gắn bó với anh em tôi cũng từ 3,4 năm nay rồi”.

Tại nhiều địa phương trên cả nước, công tác “xóa sổ” các loại xe tự chế đang được tiến hành khẩn trương, tuy nhiên hiệu quả chưa cao và vẫn còn rất nhiều vướng mắc khi số lượng xe nằm trong diện “quản lý” còn quá ít so với hàng nghìn xe tự chế “chui” hoạt động thực tế. Mặt khác, không thể phủ nhận nhu cầu của người dân trong chuyên chở hàng hóa cũng là yếu tố quan trọng khiến xe tự chế vẫn còn “đất sống”.

Chị Thoa, một người dân tại phường Hoàng Văn Thụ (TP Bắc Giang) phân trần: “Nhà trong ngõ hẹp mà thuê xe tải cũng không vào được, giá lại cao, thuê 1 chiếc ba gác cũng chỉ tốn vài trăm mà họ đi vào được tận cửa, có nhu cầu chở hàng hay dọn đồ tôi cũng đều tìm đến loại xe này...”

Xe tự chế có thiết kế đơn giản, không đăng ký quản lý, không qua kiểm định của cơ quan chuyên môn, vốn đầu tư ban đầu ít, chỉ cần thêm thắt một vài chi tiết ống thép, trục sắt hàn sơ qua, mặt sàn lót bằng gỗ là đã có thể chở hàng, hơn nữa đây lại là loại xe có thể luồn lách trong các ngõ ngách nhỏ hẹp, quay đầu dễ dàng hơn hẳn các loại xe tải chuyên dụng. Tuy nhiên chính sự sơ sài của các loại xe này khiến mức độ an toàn của xe tự chế hầu như không thể bảo đảm, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông cho chính người sử dụng cũng như những người tham gia giao thông khác, đặc biệt khi đây là loại xe thường xuyên chở hàng hóa cồng kềnh, vượt mức quy định cho phép.

Xe ba gác tự chế cũng là "kế sinh nhai" với nhiều lao động, do đó việc dẹp bỏ cần thực hiện có kế hoạch và giải pháp phù hợp

Trên địa bàn TP Bắc Giang, mặc dù lực lượng chức năng đã nhiều lần ra quân kiểm soát, xử lý, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn, tình trạng xe lôi, xe tự chế lại “tung hoành” trên đường. Theo Đội CSGT- TT Công an thành phố Bắc Giang, đơn vị đã xử lý nhiều trường hợp vi phạm là xe kéo, xe ba gác tự chế với các lỗi như không có giấy phép lái xe, chở hàng hoá cồng kềnh... tuy nhiên mới chỉ làm giảm phần nào tình trạng vi phạm, còn việc dẹp bỏ hoàn toàn loại phương tiện này không hề dễ dàng thực hiện trong “một sớm một chiều”.

Trong thời gian qua nhiều tai nạn gây hậu quả nghiêm trọng liên quan đến xe tự chế gây bức xúc trong dư luận, việc có thể dẹp bỏ hoàn toàn các phương tiện này rất cần tới giải pháp phù hợp, quyết tâm từ phía các nhà quản lý. Tuy nhiên, loại bỏ xe tự chế cũng gây ảnh hưởng không nhỏ tới hàng nghìn lao động, do đó rất cần đến một loại phương tiện đạt chuẩn, phù hợp với nhu cầu chuyên chở thực tế của người dân và đảm bảo việc làm cho nhiều lao động tự do./.

Lê An